میراث آریا: استان گیلان از دیرباز مقصدی جذاب برای مسافران و گردشگران داخلی و خارجی بوده است، دومین مقصد جذب و اقامت مسافران نوروزی در سال ۹۷ گواه این مدعاست، استانی که با دارا بودن طبیعتی چهارفصل می‌تواند دل از هر مسافری برباید، شهرک تاریخی ماسوله یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری استان بوده که سالانه یک و نیم میلیون گردشگر داخلی و خارجی از آن بازدید می‌کنند.

 

مسیری رؤیایی با رستوران‌هایی وسوسه‌انگیز

برای سفر به ماسوله کافی است ۶۰ کیلومتر از مرکز گیلان دور شویم، کافی است برای سفر به ماسوله سفری به سد خاکی «سقالکسار رشت» بزنید و از نقطه‌ای جلگه رهسپار نقطه‌ای کوهپایه‌ای در گیلان شوید، مسیر سفر به ماسوله تداعی‌کننده بهشت موعود بر روی زمین بوده و اگر نخستین بارتان بوده که این مسیر را طی می‌کنید محال است در بین راه توقف نداشته باشید، علاوه بر مسیر رؤیایی و خاطره‌انگیز رشت-فومن-ماسوله که آدمی را مسحور خود می‌کند، رستوران‌های محلی بین جاده‌ای می‌تواند لذت سفر را دوچندان کند، رستوران‌هایی که با غذاهای محلی دل از رهگذری می‌رباید.

ماسوله به‌عنوان نخستین شهر تاریخی زنده کشورمان در سال ۱۳۵۴ به ثبت فهرست آثار ملی ایران رسیده و در جنوب غربی استان سرسبز گیلان در بخش سردار جنگل فومن در ۳۶ کیلومتری شهر فومن واقع‌شده است.

 

نام ماسوله برگرفته از کوه ماه‌سالار

نام نخستین شهر تاریخی زنده کشورمان که بهشت ییلاقات گیلان زمین است از نام کوهی به نام «ماه سالار» گرفته‌شده است، کلمه ماسوله از دو بخش «ماس و اول» تشکیل‌شده و به معنای «کوه بلند» و در زبان فارسی میانه به معنای «سرزمین ماه کوچک» است.

برخی دیگر نام ماسوله را که قدمتی قبل از میلاد مسیح دارد از «مسلح» دانسته و این قطعه بهشتی از زمین را به معنای شهری که سلاح سرد تولید می‌کند می‌نامند.

 

معماری و بافت اصلی شهر ماسوله در زمان زندیه ساخته‌شده که بسیار منحصربه‌فرد و بی‌نظیر بوده و باعث ایجاد محیطی دوستانه و صمیمی شده است، پشت‌بام خانه‌هایی که در قسمت پایینی قرار دارند، سقف حیاط خانه‌هایی که در بالاتر قرار دارند را تشکیل می‌دهند.

ماسوله ریشه در دل تاریخ دوانده است

ماسوله شهری است در دامنه کوهپایه که در ارتفاع هزار و ۵۰ متری از سطح دریا بنانهاده شده است، معماری پلکانی این شهر باعث شده سقف هر خانه‌ای حیاط خانه دیگری شود، به این معماری شگفت‌انگیز، مه‌های تنیده در پیرامون شهر را اضافه کنید که لذت خیره شدن به تماشای آن تمامی ندارد، قدمت شهر تاریخی ماسوله به‌پیش از اسلام بازگشته و باوجود جنگل، آبشار و کوهستان‌های مرتفع، تمام دلربایی‌های قطعه‌ای از بهشت موعود را یکجا با خود به همراه دارد.

 

دو کتیبه سنگ‌کند در ماسوله نشان از تاریخ کهن این خطه از سرزمین باستانی گیلان دارد، چهار غار باستانی کشف‌شده در ماسوله به دوران عصر سنگ تعلق شده و در خط‌الرأس یال کوه در ارتفاعات شمالی ماسوله قرارگرفته‌اند.

طی کاوش‌های انجام‌شده از محوطه باستانی «کهنه‌ماسوله» سفالینه‌هایی متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجری قمری به‌دست‌آمده که دقیق‌ترین مستندات قابل‌توجه تاریخی در این خطه کهن از سرزمینمان است.

 

میرزاقاسمی غذای سنتی ماسوله

میرزاقاسمی غذای موردعلاقه گیلانی‌ها بوده و هر کدبانوی گیلانی دست‌کم یک‌بار این غذای خوشمزه را طبخ کرده است، جالب است بدانیم این غذا از ابداعات قاسم خان بوده و وی در سال ۱۸۶۰ میلاد در بازگشت از سن‌پترزبورگ این غذا را بر سفره گیلانی‌ها آورد، امروزه میرزاقاسمی مهم‌ترین و محبوب‌ترین غذا در بین اهالی ماسوله است.

مذهب و زبان مردم ماسوله

زبان غالب مردم ماسوله به‌سان زبان سایر مردمان غرب گیلان، تالشی بوده و دین مردم این خطه از گیلان اسلام و مذهبشان شیعه است، ماسوله به‌واسطه قرارگیری در شاهراه ارتباطی گیلان و آذربایجان از هشت کاروانسرا برخوردار بوده و مهاجران پرشماری به خود دیده است.

 

منطقه زیارتی امام‌زاده عون ابن محمد

مردمان دیدار ماسوله به‌سان سایر مردمان استان سرسبز گیلان دل درگرو اهل‌بیت داشته و زیارتگاه‌های پرشمار در این استان گواه این مدعاست، مدفن پنج امام‌زاده در ماسوله، نشان از عمق علاقه و ارادت مردم گیلان به اهل‌بیت داشته و گردشگران علاوه بر سفر تفریحی خود در این مکان‌های مقدس به راز و نیاز و عبادت مشغول می‌شوند، بقعه متبرکه امام‌زاده عون بن محمد یکی از این زیارتگاه‌ها بوده که هرساله مسافران پرشماری را به خود می‌بیند.

طبق شجره‌نامه‌های موجود متعلق به عون ابن محمد حنیفه بن علی (ع)، پسر امام علی (ع) است، کنده‌کاری زیبای موجود روی سنگ‌قبر این بنای هشت‌ضلعی به سال ۹۶۹ هجری قمری برمی‌گردد، این بقعه در وسط شهر ماسوله واقع است.

مسجد صاحب‌الزمان یکی دیگر از پرشمار مکان‌های مقدس ماسوله است که قدمتی تاریخی داشته و از خشت و گل باپوشش مسطح ساخته‌شده است، بر سرستون قطور این مسجد، ابیاتی به تاریخ ۱۱۱۷ ه.ق ثبت‌شده و این مسجد در این سال به سعی اهالی محله و استادی سلطان‌علی بازسازی‌شده است.

 

بازارهای سنتی با بافتی پلکانی

نخستین ایده‌ای که برای سفر به ماسوله در ذهنمان تداعی می‌شود دیدن شهری با بافت پلکانی است، شهری که کمتر عکاسی را می‌توان یافت که از آن ثبت تصویر نکرده باشد، قلب شهر پلکانی شمال کشور با بازار سنتی‌اش می‌تپد، بازاری که کافی است یک‌بار به تماشای آن قدم نهاده باشید تا مزه شیرین خرید از یک بازار سنتی بر کامتان مانده باشد البته اگر بتوانید در پایان خرید جیبتان را به‌طور کامل خالی نکرده و پولی برای بازگشت به همراه داشته باشید!

بازار سنتی ماسوله هر آنچه نیاز یک مسافر است را در خود جای‌داده است، این بازار در چهار سطح بنانهاده شده و دارای مغازه‌هایی شامل غذاخوری، کافه‌های سنتی، صنایع‌دستی، عطاری، خوراکی‌های محلی، فروش و اجاره لباس‌های محلی است که گردشگر بنا به نیاز خود می‌تواند از هر یک از آن‌ها استفاده کند، البته محال است به مغازه‌های اجاره لباس‌های محلی سر نزنید و عکسی به یادگار نگیرید.

 

موزه حیات‌وحش ماسوله

موزه‌ها نقش بسزایی در جذب گردشگر و معرفی تاریخ و فرهنگ مردمان یک منطقه داشته و یادآور عظمت و تاریخ کهن مردمان آن دیار است، موزه حیات‌وحش تاریخ طبیعی ماسوله در سال ۱۳۸۳ توسط «شاهپور اخوان» و «فرهاد شرفی» با زیربنای ۱۰۰ مترمربع احداث شد، این موزه عمدتاً به نمایش حیوانات تاکسیدرمی (آکَنده‌سازی) شده اختصاص داشته و برای بازدید از آن کافی است یک بلیت دوهزارتومانی تهیه کنید!

حیوانات تاکسیدرمی شده در موزه حیات‌وحش تاریخ طبیعی گیلان اغلب بومی گیلان بوده و در تصادفات جاده‌ای و بلایای طبیعی نظیر سیل و طوفان جان خود را ازدست‌داده‌اند، در این موزه حیواناتی نظیر خرس قهوه‌ای گیلان، سمورهای آبی سل‌های گیلان، قوهای سفید و خاکستری، غازهای وحشی، حواصیل ارغوانی، خودکا، سنقر تالابی، چنگر و مرغابی کله سیاه، قاقوم و قرقاول، عقاب، بوتیمار، جوجه‌تیغی، گراز، گورکن، شغال، آفتاب‌پرست و لاک‌پشت‌های گیلان در معرض نمایش گذاشته‌شده است.

 

ماسوله وامدار گلدان‌های شمعدانی

رسم عجیبی است، تزئین خانه‌های درهم‌تنیده و پلکانی شهر تاریخی ماسوله با گلدانی‌های شمعدانی که الهام‌بخش عکاسان و نقاشان پرشماری از کشورمان شده است، مردم این خطه اعتقاد عجیبی به تزئین خانه‌هایشان با شمعدانی‌های زیبا و دل‌فریب دارند، مردمی پرمهر که از طریق شمعدانی‌ها، عشق را به رهگذران هدیه می‌دهند.

گل‌های شمعدانی از دیرباز هدیه‌ای سخاوتمندانه برای آنان که دوستشان داریم بوده است، توگویی مردمان ماسوله فرش قرمزی از جنس شمعدانی پیش پای مهمانانشان پهن می‌کنند، آنان با قلبانی سخاوتمند که به بلندای قله شاه معلم و به ژرفای تاریخ چهار قرنی ماسوله است، عشق را به گردشگران ارزانی می‌دارند.

 

پارک جنگلی ماسوله

بسیاری از مردم در رؤیای خود سرزمینی موعود را ترسیم کرده و در میان انبوه جنگل با صدای دلنواز قناری‌های عاشق رهسپار مسیری می‌شوند که آن‌ها را به معبود خود می‌رساند، هرساله گردشگران پرشماری که ماسوله را به‌عنوان مقصد خود انتخاب می‌کنند با دیدن پارک جنگلی ماسوله بیش‌ازپیش بر خداوند سبحان سر تعظیم فرود می‌آورند.

تفرجگاهی طبیعی که به‌جرئت می‌توان گفت زیباترین پارک جنگلی خاورمیانه بوده و با تنوع وسیعی از درختان راش، فندق، توسکا و ممرز آن‌چنان از دل هر رهگذری دل ربایی می‌کند که گویی سال‌ها یکدل نه صد دل عاشق و شیفته این مکان بهشتی هستی!

پارکی که بدون دغدغه می‌توانی در آن گام برداشته، از هوای خنک آن در چله تابستان نهایت بهره را برد و درنهایت با حضور دریکی از آلاچیق‌های پرشمار و تناول آش دوغ محلی لذت سفرتان را دوصد چندان کنید.

 

علم بندان، آیین ۸۰۰ ساله ماسوله

مردم ماسوله به‌سان سایر مردمان استان گیلان از اعتقادات مذهبی راسخی برخوردار بوده و رسوم خاص خود رادارند، ماسوله‌ای‌ها در هفتمین شب محرم در مراسمی تاریخی مذهبی که قدمتی هشت قرنی دارد، علم‌بندی می‌کنند.

در این شب که بازدیدکنندگان پرشماری از نقاط مختلف کشورمان و سایر نقاط جهان به خود می‌بیند، از عزاداران با شیرداغ، کلوچه‌های محلی و چای‌دارچین پذیرایی شده و زیر پای عزاداران حسینی، گوسفند نذری قربانی می‌کنند.

 

ییلاق کوربار ماسوله

در آغوش کوه‌های جنگلی و سرسبز گیلان در دل دهکده پلکانی ماسوله، ییلاقی زیبا و تماشایی چون تابلوهای نقاشی جای گرفته که بانام ییلاق کوربار شناخته می‌شود، مسیر دسترسی به این ییلاق دیدنی مملو از چشم‌اندازهای منحصر‌به‌فرد و مناظر مسحور‌کننده است که دوستداران طبیعت و علاقه‌مندان به کوهنوردی با دیدن آن سختی پیاده‌روی و کوهنوردی چندساعته را فراموش می‌کنند.

 

قله شاه‌معلم، نماد ایستادگی ماسوله

ماسوله مقصدی جذاب برای کوهنوردان استان و کشورمان است، قله شاه‌معلم یا شامولوم مرتفع‌ترین نقطه ماسوله بوده و با ارتفاعی بالغ‌بر سه هزار و ۷۰ متر در امتداد رشته‌کوه‌های استوار تالش قرارگرفته است، علاوه بر قله شاه معلم، قله مرتفع دیگری با ارتفاعی بالغ‌بر ۲ هزار و ۴۷۰ متر به نام ترییشوم در ماسوله قرارگرفته که کوهنوردان کم‌تجربه‌تر اغلب صعود به این قله را امتحان می‌کنند.

آرمان حداد هیمالیانورد گیلانی با اشاره به اینکه شهرک ماسوله ۱۰۰ روز از سال را هوایی مه‌آلود سپری می‌کند اظهار کرد: «قله‌های ماسوله یکی از چند ده مقصد کوهنوردی استان بوده و تجربه‌ای شگفت‌انگیز برای کوهنوردان فراهم می‌کند، قله‌های ماسوله محل تمرینی مناسبی برای کوهنوردان و صخره‌نوردان است.»

وی با اذعان به وجود قله‌های مرتفع در ماسوله که به شکل حرف انگلیسی U در خط‌الرأس ماسوله قرار دارند خاطرنشان کرد: «قله‌های شاه معلم، تریشوم، گردسویه، کله‌قندی، آسمان کوه، تیزآب، گدوک، لاسه‌سر و خره‌بو ازجمله قله‌های مرتفع ماسوله هستند و کوهنوردان این قله‌ها را فتح می‌کنند.»

همیالیانورد گیلانی با اشاره به اینکه قله شاه معلم مهم‌ترین مقصد کوهنوردان است افزود: «اغلب کوهنوردان ارتفاع سه هزار و ۵۸ متری شاه معلم که به شاه معلم کوچک معروف است را فتح می‌کنند، قله اصلی شاه معلم در ارتفاع سه هزار و ۷۰ متری قرار دارد.»

 

ماسوله شهر آبشارها و چشمه‌های طبیعی

شاید برایتان جالب باشد که علاوه بر رودخانه‌های ماسوله نظیر رود خلشتربا که طراوت و زیبایی خاصی به این منطقه زیبا از استان سرسبز گیلان داده، چشمه‌های طبیعی فراوانی که تعداد آن‌ها به بیش از ۳۳ چشمه می‌رسد در شهر وجود دارند که می‌توانند شفابخش امراض انسان شوند، چشمه‌های زمزمه، علی زاخونی و تیزآب از مهم‌ترین چشمه‌های ماسوله به شمار می‌روند.

علاوه بر چشمه‌های پرتعداد ماسوله، آبشارهای سر به فلک کشیده این خطه گیلان نیز مقصدی جذاب برای گردشگرانی است که در دل تابستان نیاز به محیطی خنک و رؤیایی دارند، آبشارهای کوشم، ماسوله رودخان، خرم‌بو، لارچشمه و توریشوم از مهم‌ترین آبشارهای ماسوله به شمار می‌روند.

آبشار کوشم نخستین مقصد گردشگرانی است که همه‌ساله در سفر به ماسوله به این مکان دیدنی نیز می‌روند، این آبشار در دره جنگی ماسوله در ارتفاع ۳۰ متری از سطح رودخانه قرار دارد و احاطه آن توسط درختان سرسبز، زیبایی خاصی را نصیب گردشگران می‌کند، آبشار لارچشمه دیگر آبشار موردعلاقه گردشگرانی است که به ماسوله سفر می‌کنند، این آبشار با ارتفاعی شش متری در کنار جاده فومن قرار داشته و تفرجگاهی دل‌انگیز برای طبیعت دوستان است.

دستخط سهراب پس از دیدن ماسوله

 

اگر مسافر بهاری گیلان بزرگ هستید، شهرک تاریخی ماسوله را از دست ندهید، لذت قدم زدن عاشقانه رو پلکان و سقف خانه‌هایی که شما را به قلب تاریخ کشانده و مزه غذاهای خوشمزه در بازاری که نمونه‌اش در کمتر شهر و دیاری پیدا می‌شود، کافی است برای وصف ماسوله جملات کوتاه «سهراب سپهری» را به‌یاد آوریم:

«به ماسوله آمدیم که از ماسوله بنویسیم، ماسوله را نمی‌توان نوشت: ماسوله را باید دید و به تماشای آن‌همه خانه که به پهنه سبز کوه نشسته است ایستاد، در ماسوله باید زندگی کرد، نقاشی باید کرد، فیلم باید ساخت، شعر باید گفت...»

انتهای پیام/